Broodfondslid schrijft roman

In het dagelijkse leven ben ik tekstschrijver, journalist en (hoofd)redacteur. Maar mijn levenslange passie is schrijven, mijn hart ligt bij literatuur. Begin april kwam mijn eerste roman uit. Een bron van vreugde maar ook van spanning, want: hoe zullen de reacties zijn?  

Sommigen van jullie zagen misschien eerder al een mailtje van mij voorbijkomen. In de afgelopen maanden voerde ik campagne voor de crowdfunding van mijn eersteling, ‘Borsthonger’. Via het platform van Voordekunst lukte het om 133% op te halen van het bedrag dat vooraf nodig leek om de roman in eigen beheer te kunnen uitgeven. Op vrijdag 1 april komen de boeken binnen, zonder dollen. Voor mij een spannend moment! Na afloop van de komende algemene ledenvergadering mag ik er iets uit voorlezen.

Uitgevers en vertrouwen
Een aantal jaren geleden mocht ik hier al eens iets vertellen over mijn eerste journalistieke uitgave in boekvorm, het beroepsportret van het huisartsenvak getiteld ‘Onder doktoren’. Toen dat boek (dat ik schreef met een bevriende collega) uitkwam voelde ik trots: over de vele uren werk, het doorzetten, de mooie gesprekken die we hadden met huisartsen, het feit dat een uitgever de waarde van ons boek zag.

Met Borsthonger ligt dat anders. Er zijn talloze verklaringen waarom het hier niet lukte om een uitgever te vinden, en die verklaringen liggen zowel aan de markt als aan eigenschappen van mij en van de roman zelf. Mensen die het manuscript hadden gelezen, vonden dat ik het dan maar zelf moest uitgeven: dat was ik aan de kwaliteit ervan verplicht. Voor mij was dat moeilijk inschatten nadat ik er ruim elf jaar aan had gewerkt. Maar ik vertrouwde op hun oordeel – en toch ook op het mijne, vanuit de hart-en-ziel waarmee ik eraan had gewerkt.

Een vormgever wiens werk ik bewonder ging het vormgeven. Omdat ik mijn eigen eindredacteur ben (gevaarlijk!) moest ik het hele manuscript nog een paar keer doorlezen – wonderlijk hoeveel foutjes en andere onzuiverheden je dan nog vindt, en het is niet gezegd dat alle fouten er nu uit zijn. Ik zag er tegenop, tegen dat herlezen: zo’n werk is immers nooit klaar, en het kon ook nog tegenvallen.

Dat deed het gelukkig niet.

En door die campagne te starten, kon ik ook niet meer terug.

De waarheid liegen

Terwijl ik dit schrijf, ligt de eerste oplage klaar om naar mij verstuurd te worden. Ik kan niet beschrijven hoe spannend dat is. Ik droom er zelfs over. Het schrijven van een roman is, al gaat het om fictie, een van de intiemste bezigheden die ik ken. Ook al komt er vakwerk en ambachtelijkheid bij kijken, waar het toch vooral op aankomt is eerlijkheid. Niet te verwarren met openhartigheid. Het gaat niet om autobiografische ontboezemingen – ook al zijn genoeg scènes en ook personages deels aan de werkelijkheid ontleend. Het gaat er wel om in welke mate je erin laagt ‘de waarheid te liegen.’ Je leeft je in personages in, in hun worsteling met hun eigen werkelijkheid, en die worsteling, de overwegingen en gevoelens die ze daarbij hebben, probeer je zo natuurgetrouw mogelijk weer te geven. Ook al heb je die ‘werkelijkheid’ zelf zo geconstrueerd, je probeert hiermee iets te zeggen over hoe jij zelf die werkelijkheid ervaart.

Lagen en rode draden
Als je vertelt dat je een boek hebt geschreven is steevast de eerste reactie: ‘waar gaat het over’? Die vraag beantwoord ik op het ene moment zus en op het andere moment zo. Het is namelijk geen verhandeling over een bepaald onderwerp, maar een verhaal dat weer is samengesteld uit vele kleinere verhalen. Dat geeft een grote gelaagdheid.
Daarin zijn er wel een paar rode draden te ontdekken. Een daarvan is de verhouding tussen man en vrouw en hoe die in mijn generatie zijn vertekend door elementen in de opvoeding en media, vooroordelen en beeldvorming. Wanneer zoveel nadruk ligt op verschillen, op anders-zijn, hoe gemakkelijk kun je je dan in de ander inleven?
Een ander thema is schuldgevoel, tussen familieleden, vrienden en geliefden. Een derde thema is de willekeur van het lot: hoe grote maar evenzeer schijnbaar onbetekenende gebeurtenissen levens kunnen bepalen. Het vierde thema dat ik wil noemen is liefde, in welke vorm dan ook. De scheppende, verbindende oerkracht die ook kan verblinden – en verwonden.

Borst als metafoor
Waarmee ik overigens een connotatie wil wegnemen die die de titel soms lijkt op te werpen. Sommige mensen denken door die titel: dat is een mannenboek, dat gaat over (al dan niet platte) seks. Het mannelijk perspectief is zeker een onderwerp, net als seks. Maar in beide gevallen gaat het steeds om een onderzoek naar wat dit met mensen doet. Of ze er macht mee willen uitoefenen, troosten of troost zoeken, lusten botvieren of liefhebben. De borst blijkt een ruimhartige metafoor. Borsthonger is geen vrouwenboek maar een mensenboek.

Wil je er meer over lezen, kijk eens op de blogs op mijn website: http://www.jacjanssentekst.nl/blog/

Een boek bestellen kan via mijn e-mail.